Trang chủ » Cẩm Nang Du Lịch Quảng Trị » Sân bay Tà Cơn Quảng Trị: Di tích lịch sử chạm đến trái tim du khách

Sân bay Tà Cơn Quảng Trị: Di tích lịch sử chạm đến trái tim du khách

Có những ngày đứng giữa mênh mang rừng núi miền Tây Quảng Trị, tôi nghe gió thổi qua những tấm ri sắt còn in vết thời gian ở Sân bay Tà Cơn. Khi ấy, quá khứ như mở cửa, những câu chuyện tưởng đã ngủ yên bỗng trở lại, vừa lặng thầm vừa dữ dội. Là người mang dòng máu Quảng Trị, tôi dám khẳng định rằng, nếu bạn tìm kiếm một hành trình “về nguồn” thực sự ý nghĩa, đong đầy cảm xúc, thì Sân bay Tà Cơn chính là điểm đến không thể bỏ qua. Ở đây, lịch sử không nằm trong sách giáo khoa; lịch sử thở ngay trên từng thớ đất, mang “bài học sống” nhắc mình trân quý hòa bình mỗi sớm mai.

Vị trí đặc biệt

Sân bay Tà Cơn tọa lạc ở xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa (Sau sáp nhập thành xã Khe Sanh) tỉnh Quảng Trị, nằm ngay trên trục đường Hồ Chí Minh nhánh Tây. Chỉ cách cửa khẩu Lao Bảo chừng 20km và Đông Hà khoảng 65km, từ trung tâm Khe Sanh vào chỉ độ 3km, du khách dễ dàng ghé thăm trong một buổi sớm nhiều mây hoặc một chiều vàng nắng.

Địa thế lòng chảo khiến toàn khu như được núi rừng dang tay che chở: thơ mộng khi nắng lên, mà vẫn phảng phất nét lạnh lùng của một “chiến tuyến” từng rực lửa. Chính sự đối lập ấy làm nên khí chất riêng của Tà Cơn vừa đẹp vừa nghiêm trang.

Trong những năm 1966-1968, Tà Cơn từng là “mắt xích” then chốt trong cụm cứ điểm Khe Sanh – Làng Vây – Tà Cơn. Đây là đầu cầu hàng không của quân đội Mỹ, nơi máy bay vận tải hạng nặng C-130, C-123 cùng trực thăng UH-1, CH-47 dồn dập cất hạ cánh. Vành đai phòng thủ chằng chịt công sự, hàng rào thép gai và bãi mìn biến sân bay thành một “pháo đài tự nhiên” nhằm khóa chặt tuyến huyết mạch Trường Sơn.

Bản Hùng Ca Chiến Thắng Khe Sanh

Tà Cơn gắn liền với Chiến dịch Đường 9 Khe Sanh (1968), một dấu son chói lọi. Dù được Mỹ coi là “bàn đạp” để kiểm soát tuyến đường Hồ Chí Minh huyết mạch, dù được trang bị vũ khí tối tân đến mấy, “pháo đài” này vẫn không thể đứng vững trước ý chí quật cường của Quân Giải phóng.

Suốt 170 ngày đêm khốc liệt, quân ta kiên cường bám trụ, vây hãm và tiến công liên tục. Kết quả, hơn 17.000 lính địch bị loại khỏi vòng chiến, 480 máy bay bị bắn rơi, 120 xe quân sự cùng hàng chục đại bác, kho xăng, đạn dược bị phá hủy. Những con số ấy nói lên sức mạnh quân sự và còn là minh chứng cho ý chí kiên định và niềm tin tất thắng của dân tộc.

Chiến dịch Đường 9 Khe Sanh được ví như “Điện Biên Phủ thứ hai”, bởi địa thế hiểm trở tương đồng và sức vang dội của chiến thắng. Đây là đòn giáng mạnh khiến chiến lược quân sự của Mỹ ở miền Nam lung lay tận gốc.

Thất bại của Mỹ tại đây không chỉ là sự sụp đổ của một cứ điểm quân sự, mà còn là sự sụp đổ của một chiến lược. Ngày 9/7/1968, khi lá cờ chiến thắng của Quân Giải phóng tung bay trên đỉnh cứ điểm, Tà Cơn không còn là một sân bay quân sự nữa, mà trở thành biểu tượng của ý chí Việt Nam, nơi khẳng định chân lý: không có sức mạnh nào khuất phục được lòng yêu nước và tinh thần tự do.

Sau những năm tháng lửa đạn lùi xa, ngày 12/12/1986, Sân bay Tà Cơn được xếp hạng Di tích quốc gia, ghi nhận giá trị đặc biệt của địa chỉ đỏ này, để thế hệ sau này không bao giờ quên.

Bảo tàng giữa lòng thung lũng

Khi đặt chân vào khuôn viên di tích, điều khiến tâm hồn người Quảng Trị như tôi rưng rưng nhất không phải là sự hoành tráng kiến trúc, mà chính là những vật chứng chiến tranh vô tri nhưng đầy cảm xúc đang lặng lẽ phơi mình dưới nắng gió Hướng Hóa.

Năm chiếc máy bay, nào là vận tải hạng nặng C-130, C-123, nào là trực thăng CH-47, UH-1… cùng với ba chiếc xe tăng đồ sộ, to lớn. Tất cả đều đã gỉ sét, nằm im lìm trên nền đất. Từng là “hung thần bầu trời”, nay chúng trở thành những chứng nhân trung thực và lặng lẽ nhất của một thời kỳ khốc liệt. Bạn có thể hình dung được quy mô khổng lồ của cứ điểm này khi nhìn vào những tấm ri nhôm, ri sắt lát đường băng, chúng đủ sức chịu tải cho những cỗ máy chiến tranh hạng nặng nhất!

Bên cạnh đó, dấu tích của hệ thống công trình quân sự như hầm hào, lô cốt, doanh trại của quân đội Mỹ vẫn còn đó, giúp du khách dễ dàng hình dung bằng thị giác về sự khốc liệt, quy mô và tính chất phòng thủ phức tạp của chiến trường.

Bên trong nhà bảo tàng, hàng trăm hiện vật quý giá được sắp xếp tỉ mỉ, trân trọng: từ vũ khí nguy hiểm, hình ảnh những năm tháng bi thương, đến những tấm bia đá khắc họa nỗi đau bom đạn (1965 – 1972). Tôi tin chắc rằng, khi đối diện với những di vật này, mỗi người đều cảm nhận được giá trị thiêng liêng và vô giá của hòa bình.

Tôi thường nói với khách phương xa: “Xin đừng vội vã. Hãy bước thật chậm, đọc kỹ từng dòng chú thích, ngắm thật lâu vào bức ảnh cũ đã phai màu thời gian.” Bạn sẽ nhận ra, chiến tranh hơn cả những con số hay trang sách giáo khoa, mà đó là hơi thở, là nước mắt, là tuổi trẻ của biết bao thế hệ người Việt Nam đã nằm lại.

Vì sao bạn nên đến Tà Cơn?

• Để hiểu Quảng Trị từ gốc rễ: Muốn kể câu chuyện về sự phát triển hôm nay, ta nhất định phải hiểu thấu chuyện hôm qua. Tà Cơn chính là cội rễ, giúp bạn hiểu lịch sử mảnh đất lửa.
• Để học cách yêu hòa bình: Giữa những tàn tích thép nguội, bạn dễ cảm ơn hiện tại, nơi trẻ con cắp sách đến trường và rẫy cà phê xanh mướt đồi nương.
• Để thấy thiên nhiên chữa lành: Núi non đã phủ dịu lên chiến trường xưa, trao cho người đến một cảm giác được xoa dịu.

Giá vé tham quan Sân Bay Tà Cơn là bao nhiêu?

• Giá vé tham quan Sân Bay Tà Cơn: người lớn 50.000đ, trẻ em 20.000đ.
• Giờ mở cửa: 08:00 – 17:00 mỗi ngày.
• Ưu tiên: cựu chiến binh, người có công… vui lòng mang theo giấy tờ để được hỗ trợ theo quy định.

Kinh nghiệm nhỏ từ người bản xứ

• Thời điểm trong ngày: Buổi sáng sớm (08:00-10:00) hoặc chiều mát (15:00-17:00) là đẹp nhất giúp bạn có những bức ảnh tư liệu, chiêm nghiệm thật sâu sắc. Tránh khung thời gian giữa trưa đặc biệt là mùa hè nắng nóng, gió Lào.
• Mùa du lịch: Mùa hè và mùa đông xuân (12-8) thuận lợi di chuyển, tham quan; nếu đi vào mùa mưa (tháng 9 đến tháng 11), hãy kiểm tra dự báo thời tiết và tình hình giao thông để đảm bảo an toàn.
• Cung đường gợi ý: Bắt đầu từ Đông Hà → men theo Quốc lộ 9 → đến Khe Sanh → Tà Cơn. Bạn có thể kết hợp tham quan Cầu Đa Krông thơ mộng, ghé thăm Cửa khẩu Lao Bảo, và trải nghiệm các điểm dừng trên đường Hồ Chí Minh nhánh Tây huyền thoại như Cánh Đồng Điện Gió, Thác Chênh Vênh, Đèo Sa Mù…
• Ứng xử tại di tích: Giữ trật tự, không leo trèo lên hiện vật, đọc bảng chỉ dẫn trước khi chụp ảnh; đó là cách tôn trọng lịch sử.

Du lịch Quảng Trị đến Tà Cơn không chỉ để chụp ảnh check-in, mà để lắng nghe tiếng gió thì thầm những câu chuyện hào hùng, để cảm nhận rõ rệt sự hy sinh và để trân trọng từng ngày bình yên ta đang có.